Komende week speelt West Ham United haar laatste wedstrijd op Upton Park, het legendarische stadion waar de club al vanaf 1904 speelt. Vanaf komend seizoen speelt het Claret and Blue-leger van trainer Slaven Bilic in het Olympisch Stadion, enkele kilometers verderop in de wijk Stratford. Dit stadion werd gebouwd voor de Olympische Spelen van 2012 en werd voor West Ham omgebouwd tot voetbalstadion.
Aanstaande dinsdag 10 mei komt Manchester United bij West Ham op bezoek. Oorspronkelijk stond hun final match op Upton Park drie dagen eerder gepland, tegen Swansea City. Door het bereiken van de kwartfinale van de FA Cup, ook tegen Man United, werd de geplande competitiewedstrijd van West Ham tegen de club uit Manchester uitgesteld. Om kwart voor negen trappen de clubs af voor wat de laatste officiële wedstrijd zal zijn op Upton Park. Een laatste wedstrijd bij kunstlicht, het lijkt te mooi om waar te zijn. Toch zullen 35.647 supporters, waaronder 3.000 United-fans, getuige zijn van de laatste keer. De laatste warming-up, de laatste goals, de laatste ereronde, de laatste keer ‘I’m forever blowing bubbles’ die door de speakers en Oost-Londense kelen galmt. Het zal voor velen een emotionele avond worden.
Thames Ironworks
In 1895 werd de voorloper van West Ham United opgericht, onder de naam Thames Ironworks FC. De oprichter was Arnold Hills, directeur van de Thames Ironworks and Shipbuilding Company, die de club oprichtte voor de arbeiders die doordeweeks hun geld verdiende in de havens aan de Thames. Thames Ironworks FC speelde in het begin van hun bestaan op ‘Hermit Road’ in Canning Town en ‘Browning Road’ in East Ham. In 1897 betrok het ‘The Memorial Grounds’, een stadion dat eigenaar Hills had laten bouwen voor 20,000 pond. In juni 1900 zorgde discussie binnen de Company over de financiering van de club ervoor dat Thames Ironworks FC werd opgeheven en uit de competitie werd gehaald. Een maand later werd de club echter nieuw leven ingeblazen. West Ham United werd geboren en nam de plek van Thames Ironworks FC in in de Southern League.
Vier jaar lang speelde ook West Ham op ‘The Memorial Grounds’, waaronder haar ontgroening op het voetbalveld; een 7-0 overwinning op Gravesend United op 1 september 1900. In 1904 verhuizen The Hammers, een bijnaam overgehouden aan hun vorige leven, naar The Boleyn Ground. Het stadion werd gebouwd op een veld naast het Green Street House aan Green Street, wat het huurde van de Rooms-Katholieke kerk. Dit huis, gebouwd in 1544, droeg de bijnaam Boleyn Castle, naar de naam van Anna Boleyn, minnares en latere echtgenote van koning Henry VIII die volgens de legende dit huis tijdelijk zou hebben bewoond. Dat zij acht jaar voordat het huis werd gebouwd werd onthoofd, maakt deze legende nogal twijfelachtig. Het stadionnetje dat grenzend aan het huis werd gebouwd droeg dan ook al snel de bijnaam en later de officiële naam The Boleyn Ground. Vrij snel werd Upton Park aangenomen als onofficiële naam, naar de gelijknamige wijk waar het stadion staat.
Come on you Irons!
De eerste wedstrijd van West Ham op Upton Park werd gespeeld op 1 september 1904. Tegenstander was Millwall, toen al een rivaal door dezelfde regio en achtergrond (Millwall werd in 1885 opgericht door Schotse havenwerkers). West Ham won het duel, gespeeld voor 10,000 toeschouwers, met 3-0. Een mooie geschiedenis was zojuist van start gegaan.
Onder trainer Syd King maakte West Ham United naam in het Engelse voetbal. In 1907 werd de club kampioen in de Western League Division 1B en later algeheel Western League kampioen door Fulham te verslaan. In 1919 wordt de Second Division behaald en vier jaar later de First Division; de hoogste divisie in Engeland. In hetzelfde jaar van de promotie behaalde The Hammers ook de finale van de FA-cup. Deze finale ging de boeken in als de eerste FA-cup finale op Wembley, die dankzij de gratis toegang door ongeveer 200,000 mensen werd bezocht. In de jaren daarna bouwde de club verder aan een bestaan in het Engelse voetballandschap, hoewel de club in 1932 een stapje terug moest doen. Syd King moest na 20 jaar plaats maken; zijn assistent Charlie Paynter nam zijn stokje over.
In al die jaren was Upton Park de thuishaven van West Ham. In 1919 werd er een nieuwe oosttribune gebouwd, die liefkozende de Chicken Run werd genoemd, verwijzend naar het soortgelijke gaas dat op de tribune werd gebruikt. In 1925 volgde een nieuwe, door het succesvolle FA Cup-toernooi gefinancierde, westtribune. Kort daarop volgde er ook nieuwe staantribunes aan de korte zijdes. Dit bracht de capaciteit van Upton Park naar 40,000 plaatsen. In augustus 1944 verwoeste een V1 raket van de luftwaffe een deel van het stadion. De bom kwam terecht op de zuid-westhoek van het veld en verwoestte een groot deel van de zuidtribune en een stuk westtribune. Hiernaast sneuvelde ook een groot deel van het clubarchief. Tijdens de renovatie was West Ham genoodzaakt haar wedstrijden in de Wartime League elders te spelen. Op 2 december van 1944 keerde The Hammers na enkele maanden terug op Boleyn Ground, met een 1-0 verlies van Tottenham.
Op 16 april 1953 speelde The Hammers hun eerste wedstrijd op Upton Park onder kunstlicht. Vier lichtmasten in elke hoek van het stadion verlichtte de vriendschappelijke wedstrijd West Ham United – Tottenham Hotspur.
In 1959 kocht West Ham het Green Street House en de omliggende grond, wat het al sinds 1904 huurde, van kardinaal William Godfrey en de katholieke kerk. Deze aankoop viel samen met de finest hours van West Ham United. In 1964 won de club de FA Cup, een jaar later werd de Europacup II gewonnen. Als een jaar dáárna The Three Lions wereldkampioen worden, staan er drie spelers van West Ham aan de basis van dat succes: Aanvoerder Bobby Moore, Martin Peters en Geoff Hurst. Laatstgenoemde scoorde een hat trick in de finale tegen West-Duitsland (4-2). Deze local heroes werden in 2003 geëerd met een standbeeld, waar de iconisch foto van Moore op de schouders van zijn ploeggenoten in brons is vastgelegd. Dit standbeeld staat op een steenworp afstand van Upton Park, waar het trio in totaal 1257 wedstrijden in het shirt van The Hammers speelde.
De noordtribune werd in 1961 als laatste tribune overdekt. In 1969 werd de Chicken Run gesloopt en vervangen door een nieuwe oosttribune met 7,500 plaatsen. De tribune is onderverdeeld in een terrace grenzend aan het veld en een 3,500 stoeltjes tellend zitgedeelte daarboven. Deze nieuwe tribune zorgde voor het huidige officiële bezoekersrecord dat werd gevestigd op 17 oktober 1970, toen Tottenham Hotspur op bezoek kwam; 42,322 man kwam kijken naar het 2-2 gelijkspel. Vermoed wordt dat de wedstrijd tegen Charlton Athletic in 1936 eigenlijk met deze eer hoort te strijken, maar door het bombardement is dat niet te checken.
Taylor-rapport
Begin jaren 90 werd Upton Park bijna in zijn geheel gerenoveerd om aan de Taylor-rapportvoorwaarden te voldoen. Deze renovatie vond in verschillende fases plaats:
1994: De nieuwe zuidtribune wordt opgeleverd. De zijde met 7,630 plaatsen, verdeeld over twee ringen, werd vernoemd naar clublegende Bobby Moore, die tussen 1958 en 1974 544 wedstrijden speelde in het Claret and Blue en kort voor de oplevering overleed aan de gevolgen van kanker.
1995: De oude noordtribune werd vervangen door een nieuwe tribune met 6,000 zitplaatsen. De Centenary Stand werd gebouwd ter ere van de honderdste verjaardag van de club. Vanaf augustus 2009 is deze tribune vernoemd naar Sir Trevor Brooking, oud-speler met 528 wedstrijden voor West Ham op zijn naam en tevens in 2003 tweemaal interim-trainer.
2001: In 2001 werd in twee fases de nieuwe westtribune opgeleverd. Deze 15,000 plaatsen tellende hoofdtribune bracht de capaciteit van Boleyn Ground op 35,016 plaatsen. Deze tribune wordt aan de buitenkant gesierd door twee iconische torentjes.
Een uitbreiding van de oosttribune zou de volgende stap zijn om het stadion uit te bouwen. Echter, in 2003 degradeerde West Ham uit de Premier League, wat ervoor zorgde dat eventuele uitbreidingsplannen de koelkast in konden.
Upton Park en de omgeving waren decor voor enkele scenes voor de film Hooligans (2005). Er werden onder meer beelden uit de thuiswedstrijd tegen Gillingham gebruikt. Het bestuur gaf in eerste instantie goedkeuring voor het filmproject, maar toen ze achter het plot van een fictieve groep hooligans kwamen namen ze snel afstand van de film.
Olympisch vuur in Londen
Op 6 juli 2005 werd in Singapore voor de organisatie van de Olympische Spelen van 2012 gestemd. Op een deelnemersveld met Parijs, Madrid, New York en Moskou trok Londen uiteindelijk aan het langste eind. In de finaleronde behaalde het vier stemmen meer dan Parijs. Tijd voor een Olympisch Stadion in de Engelse hoofdstad. In 2007 werd het ontwerp bekendgemaakt van een 80,000 stoelen tellend stadion, verdeeld over twee ringen (25,000 en 55,000). Het stadion werd tussen 2008 en 2011 gebouwd. Bij oplevering was het het op-twee-na grootste stadion in het Verenigd Koninkrijk, na Wembley en Twickenham.
Al tijdens de renovatie van de westtribune van Upton Park in 2001 werd er gesproken over een eventuele verhuizing van de club naar een eventueel nieuw Olympisch Stadion. “We hebben een bespreking gehad met een consortium dat bezig is met het bid van London voor de Spelen, die vroeg of we geïnteresseerd waren in het overnemen van het stadion na de Spelen. Alles wat we hebben gezegd is dat we het zullen overwegen, maar het Olympisch bid zelf is nog erg pril.”, zei toenmalig directeur Chris Manhire destijds. Na de toewijzing van de Spelen aan Londen werd het stadion werkelijkheid, maar met de belofte van de regering dat er in de toekomst niets aan het uiterlijk (met atletiekbaan) en doel (atletiek) zou worden veranderd. Dit zorgde ervoor dat de interesse van West Ham, maar ook van Tottenham Hotspur, in het stadion afnam. De regering kwam hier later op terug, waarna er verschillende partijen opnieuw interesse toonde, waaronder West Ham United. De nieuwe eigenaren David Sullivan en David Gold zien in het stadion een goudmijn voor hun club, bijgestaan door de voorkeur van burgemeester Boris Johnson, die graag een voetbalclub in het stadion ziet. In februari 2011 wees het Olympisch Park-comité het voorstel van West Ham unaniem aan als toekomstplan voor het stadion. Een maand later gingen ook het regering en de burgemeester akkoord. Een maand later werd het besluit teruggedraaid, na een klacht over vermeende illegale staatssteun. Het Olympisch Stadion kwam opnieuw ‘op de markt’. West Ham toonde direct opnieuw interesse, net als Leyton Orient. Barry Hearn, voorzitter van Leyton, zei een groundshare met West Ham te overwegen, iets dat bij West Ham geen moment aan de orde was. Leyton Orient vocht elke beslissing die in hun nadeel viel tot de hoogste rechter aan, maar kon niet voorkomen dat West Ham United op 22 maart 2013 een 99-jarige huurdeal voor het Olympisch Stadion ondertekende.
Burgemeester Boris Johnson toonde zich verheugd met de deal: ‘Dit is een mijlpaal voor het Olympisch Stadion, die zo zijn toekomst verzekert. Dankzij deze deal trotseren wij de doemdenkers die zeiden dat het Olympisch Stadion een stoffig relikwie zou worden.’
Het Olympisch Stadion onderging vervolgens een verbouwing om het vriendelijk te maken voor voetbalpubliek. De onderste ring zal opnieuw worden opgebouwd in de vorm van een aantal flexibele tribunedelen, die tijdens voetbalwedstrijden over de atletiekbaan geschoven zullen worden. Dit principe werd al toegepast eind 2015, toen er tijdens het WK Rugby enkele wedstrijden in het Olympisch Stadion werden gespeeld. Het oude dak werd vervangen door een nieuw dak van 45,000 m2, bijna twee keer zo groot als de vorige, die alle stoeltjes overdekt. De iconische driehoekige lichtmasten die eerst op het dak stonden, hangen nu aan het dak in het stadion. Er zal na de transformatie nog plaats zijn voor 60,000 mensen. De 429 miljoen pond kostende renovatie werd tussen augustus 2013 en eind 2015 uitgevoerd.
Op zondag 7 augustus 2016 zal West Ham United het stadion openen in een oefenwedstrijd tegen Juventus. Een week later begint de competitie. Vanaf dan zullen de West Ham-supporters de groene en roze metrolijn naar Upton Park inruilen voor de rode naar Stratford, om vanaf daar de Stratford Walk te nemen naar het stadion.
Terug naar 10 mei
West Ham United is nog volop in de race voor Europees voetbal via de competitie. Nieuwe trainer Slaven Bilic heeft een uitgebalanceerd team gebouwd, met sterkhouders Mark Noble, Andy Carroll, Manuel Lanzini en sterspeler Dimitri Payet. Bovendien zijn ze sinds 14 september 2015 ongeslagen in eigen huis, met onder meer Chelsea, Liverpool en Tottenham aan hun zegekar gebonden. Het minieme gat tussen de huidige nummer 5 Manchester United en West Ham (1 punt) kan in een onderling duel worden gedicht, waarna The Hammers het vijf dagen later in Stoke kunnen afmaken. Als de andere resultaten meezitten is zelfs de vierde plek niet onmogelijk. Beide teams spelen eerst aanstaande zaterdag nog een duel; Manchester United mag naar Norwich, terwijl West Ham Swansea ontvangt op Upton Park.
Toekomst van Upton Park
Op de heilige grond van Upton Park zullen waarschijnlijk woningen komen te staan. Een optie zal zijn om een soortgelijke transformatie als bij Highbury toe te passen. De tribunes zullen dan omgebouwd worden tot luxe woningen, terwijl het veld een soort binnentuin wordt. Hoe dit precies gaat lopen en op welke termijn is nog niet bekend. De club heeft wel duidelijk gemaakt dat de historie van de club voelbaar moet blijven in de buurt, waar het zo lang gehuisvest is geweest. Er wordt sowieso plek ingeruimd voor een ‘memorial garden’ ter ere van Bobby Moore, onlosmakelijk verbonden aan West Ham. Maar ook andere monumenten zullen blijvend herinneren aan de rijke historie die West Ham United heeft opgebouwd aan Green Street. Tastbaar werd deze geschiedenis door de twee titels in de tweede divisie, drie FA cups en een Europacup II in 1965. Dit alles werd mogelijk door de jarenlange dienstverbanden van clubiconen Billy Bonds, Frank Lampard Sr., Trevor Brooking en Geoff Hurst, maar ook de soms wat kortere verblijven van publiekslievelingen als Paolo di Canio, Shaka Hislop, Scott Parker, Carlos Tévez en Julian Dicks. Vele Engelse internationals van de laatste decennia zette hun eerste stappen in het betaald voetbal op de velden van West Ham; Rio Ferdinand, Frank Lampard, Joe Cole, Jermain Defoe, Michael Carrick en Glen Johnson. En boven alles generaties van Hammers die hun helden van dichtbij meemaakt vanaf de North Bank, de Chicken Run, de South Bank, De Trevor Brooking Stand of de Bobby Moore Stand.
Tot er duidelijk is over de toekomst blijft Upton Park staan, verlaten door West Ham maar niet ongebruikt. Het kan nog gebruikt worden, met expliciete toestemming van het bestuur. Zo vond het plan van Tottenham Hotspur om Upton Park in het seizoen 2017/2018 te gebruiken terwijl White Hart Lane wordt verbouwd geen doorgang. De Hollywood-productie ‘Final Score’ kreeg wel toestemming om Upton Park te gebruiken als decor voor het plot van ‘een groot sportevenement, waarbij het stadion gegijzeld wordt door een groep zwaarbewaakte criminelen die losgeld eisen. Een ex-soldaat moet zijn al zijn skills inzetten om de 35,000 man in het stadion te redden, inclusief de dochter van zijn overleden kameraad.’Wij denken dat Upton Park zelfs zo’n uitgekauwd plot er goed uit kan laten zien. Dit zal een laatste glimp zijn van Upton Park aan het miljoenenpubliek, die de afgelopen eeuw het Claret and Blue hier zag voetballen, zowel in het stadion als op tv, voordat het voor altijd in de gedachten verdwijnt.
Honderdtwaalf jaar Upton Park:
VOETBALTEMPELS 