Wembley

‘Wembley is de kerk, de hoofdstad en het hart van het voetbal’. Was getekend, Péle. Lovende woorden van een legendarische voetballer over een legendarisch stadion. Wembley Stadium maakt als sinds 1923 deel uit van de Engelse en Europese voetbalgeschiedenis. Wembley was het stadion waar Engeland in 1966 via een dubieuze goal wereldkampioen werd, en waar Manchester United in 1968 de Europacup I won, tien jaar nadat de halve selectie omkwam bij een vliegtuigcrash. Op Wembley startte Ajax haar reeks van drie Europacup I-winsten op rij, door Panathinaikos met 2-0 te verslaan. En hier won FC Barcelona voor het eerst een Europacup I, door een vrije trap van Ronald Koeman in de tweede verlenging. Voor elke Engelse club is Wembley het stadion waar ze met hun gedachte zijn als ze goed presteren in een bekertoernooi en waar vele ploegen hun promotie hebben gevierd.

Empire Exhibition
In 1923 opende in Londen de deuren van het Empire Stadium, gebouwd voor de ‘British Empire Exhibition’, de Wereldtentoonstelling van 1924 wat uitgroeide tot een grootse expositie over de Britse koloniën. Eerdere gastlanden van zulke Wereldtentoonstellingen leverde al grote bouwconstructies op, waarvan de Eiffeltoren het bekendste voorbeeld is. Dus bouwde Engeland op een stuk golfbaan van de hertog van York een groot stadion, waarvan de twee lange zijdes overdekt waren en de hoofdtribune geflankeerd werd door twee witte torentjes. Op deze hoofdtribune was ook de koninklijke lounge gevestigd, te bereiken met een 39 treden tellende trap. Honderdduizend mensen paste er in het stadion, waarvan 45,000 op een zitplaats.

Als de exhibitie in 1925 afgelopen is, is het plan om het stadion, dat financieel niet rendabel was, te slopen. Arthur Elvin stak hier echter een stokje voor. Als sigarenboer had Elvin zich omhoog gewerkt tot sloop-aannemer. Elvin kreeg de kans om het Empire Stadium voor 127,000 pond over te nemen en redde het huidige Wembley hierdoor van de sloopkogel.

Wembley
Op 28 april 1923 opende Bolton Wanderers en West Ham United het stadion als finalisten van de FA-cup finale. Omdat het stadion pas vier dagen af was, rekende de FA geen toegangsprijzen voor deze wedstrijd. Gevolg hiervan was dat de capaciteit ver overschreden werd. De staantribunes zaten overvol, wat mensen op de rand van het veld deed belanden. Schattingen zeggen dat er tussen de 240,000 en 300,000 mensen de eerste wedstrijd in Wembley meemaakte. Met 45 minuten vertraging kon de wedstrijd beginnen; David Jack en Jack Smith schoten Bolton naar de winst.

Wembley groeide daarna snel uit tot hét icoon van het Engelse voetbal. Het stadion was jaarlijks decor voor de finales van de FA Cup en de League Cup. Bovendien vertolkte het een grote rol bij de Olympische Spelen van 1948 en het Wereldkampioenschap in 1966. Voor het laatstgenoemde evenement werden alle plaatsen van Wembley Stadium overdekt door een nieuw dak. Na deze renovatie groeide het stadion ook uit tot bakermat voor Europese finales. Geen enkel stadion was vaker gastheer van een Europacup 1-finale dan Wembley (zeven keer, waarvan twee in het nieuwe Wembley).

Vernieuwing
In 2000 werd er besloten met de tijd mee te gaan, en het inmiddels vervallen Wembley tot aan de grond af af te breken. Op zijn plaats herrees een hypermoderne nieuwe voetbalarena. Tot verdriet van de voetbalfans, die in Wembley hun ultieme voetbaltempel verloren zagen gaan, gaat in 2003, 76 jaar nadat Arthur Elvin het nog wist te voorkomen, de sloopkogel in het oude stadion.

Tussen 2003 en 2007 werd er hard gewerkt aan een nieuwe voetbaltempel, die de nieuwe standaard moest worden voor moderne voetbalstadions over de hele wereld. Een tempel met 90,000 zitplaatsen, een dak van 40,000 vierkante meter, deels bestuurbaar, en 2600 toiletten. Absoluut kenmerk voor het nieuwe Wembley is de boog, die 133 meter boven het stadion uitsteekt, uitkijkend over en te zien vanuit heel Londen.

Op 24 maart 2007 werd de eerste officiële wedstrijd in het nieuwe Wembley Stadium gespeeld. Italië onder 21 en Engeland onder 21 speelde met 3-3 gelijk. Giampaolo Pazzini scoorde na 23 seconden al de eerste treffer. Al snel volgde de bekerfinales en play-offwedstrijden vanuit de Engelse competities. Morecambe (naar League Two), Stevenage (FA Trophy), Bristol Rovers (naar League One), Blackpool (naar Championship), Derby County (naar Premier League) en Chelsea (FA-Cup) waren de eerste clubs die hun feestje mochten vieren op het veld van Wembley. Al snel wist het ook op pole-position te komen bij de UEFA, want in 2011 en 2013 werd de Champions League-finale in Wembley gespeeld.

Wembley
Bespeler: Engels voetbalelftal
Capaciteit: 90,000
Geopend: 1923
Verbouwd: 2000-2007

Topwedstrijden:
1963: AC Milan – Benfica 2-1 (Europacup I)
1965: West Ham United – TSV München 2-0 (Europacup II)
1966: Engeland – West-Duitsland 4-2 (WK 1966)
1968: Manchester United – Benfica 4-1 (Europacup I)
1971: Ajax – Panathinaikos 2-0 (Europacup I)
1978: Liverpool – Club Brugge 1-0 (Europacup I)
1992: FC Barcelona – Sampdoria 1-0 (Europacup I)
1993: Parma – Antwerp FC 3-1 (Europacup II)
1996: Duitsland – Tsjechië 2-1 (EK 1996)
2011: FC Barcelona – Manchester United 3-1 (Champions League)
2013: Borussia Dortmund – Bayern München 1-2 (Champions League)
2020: Halve finales en finale (EURO 2020)